Onderzoeksresultaten drijvend zonnepark bekend
In ons kleine landje is grond vinden voor zonnepanelen soms lastig. Water daarentegen hebben we meer dan genoeg! Door zonnepanelen te plaatsen boven industriewater, zoals zandwinplassen, halen we het meeste uit ons water. Het water kan nog steeds gebruikt worden én krijgt een duurzame dubbelfunctie. Zo hoeven we geen vruchtbare grond in te zetten voor zonneparken. Met ruim 250.000 gerealiseerde drijvende zonnepanelen in Nederland is GroenLeven marktleider op dit gebied.
Drijvende zonnepanelen en de natuur
Maar wat voor invloed hebben drijvende zonnepanelen op de natuur? Hier heeft ATKB – Buro Bakker op verzoek van GroenLeven onderzoek naar gedaan. Ook de Hanzehogeschool Groningen heeft dit bestudeerd. De Hanze-onderzoekers monitorden een jaar lang de waterkwaliteit onder een drijvend zonnepark op de Bomhofsplas. De eerste resultaten van beide onderzoeken zijn inmiddels bekend.
“De hoofdonderzoeksvraag was: Welke effecten hebben drijvende zonneparken op de ecologie van de locatie?”, vertelt Douwe Schut, Projectleider Terrestrische ecologie van AKTB – Buro Bakker. “Dit onderzoek laat beperkte negatieve en positieve effecten op de ecologie zien van diepe zandwinplassen, echter is meer onderzoek nodig om langetermijneffecten goed in kaart te brengen. Dit onderzoek geeft een eerste beeld en biedt daarmee goede handvaten waar rekening mee gehouden kan worden bij de ontwikkeling van nieuwe drijvende parken.”
Waterkwaliteit en -dynamiek
“Belangrijkste resultaat is dat het zuurstofgehalte onder de drijvende zonnepanelen op industriële zandwinplas in Zwolle op een goed niveau blijft, net als in het omringende water”, zegt onderzoeker Floris Boogaard, lector Klimaatadaptatie bij het Kenniscentrum NoorderRuimte van de Hanzehogeschool Groningen. Wind en zonlicht kunnen het oppervlak onder de panelen namelijk goed bereiken. AKTB – Buro Bakker meet een iets lager zuurstofgehalte onder de panelen, maar nog genoeg voor een gezond ecosysteem.
De onderzoeken laten zien dat de waterkwaliteit gelijk is aan de normale kwaliteit in diepe plassen. Het zonne-energiesysteem beperkt dus niet de vorming van een zogenaamde spronglaag in het water. Een spronglaag, de grens tussen twee waterlagen met verschillende temperaturen of dichtheden, is bepalend voor de ecologische processen onder het wateroppervlak van diepe plassen. Ook het chlorofyl-A gehalte (waarmee het fytoplanktongehalte en zo de voedselrijkdom gemeten wordt) is in de zandwinplassen relatief laag gebleven. Dit past goed bij het bestaande beeld van diepe plassen.
Biodiversiteit en ecologie
AKTB – Buro Bakker ziet wel dat de aanwezigheid van het zonnepark tot minder windwerking op het wateroppervlak leidt. De drijvende zonnepanelen breken de zuidwestelijke wind, die vaak in Nederland waait. Zo ontstaat er minder stroming en golfslag, waardoor de oevers in het noordoosten van de plas minder afbrokkelen. Dit geeft de planten op de oevers de kans om uit te breiden. Zo’n effect kun je nog niet zien in een eerste jaar na aanleg: daarom krijgt dit nog aandacht in vervolgonderzoeken.
Ook het effect op vissen in de plas is bekeken. Met hoopvol resultaat: de zonnepanelen lijken tot nu toe geen negatieve invloed op hun populatie te hebben. Bij de Bomhofsplas zijn onder andere biohutten geïnstalleerd om de vispopulatie te helpen. Of dat helpt, moet verder onderzoek nog uitwijzen.
Unieke situatie systeem GroenLeven
De onderzoeksresultaten tot nu toe gelden specifiek voor de unieke drijvende zonnepanelen van GroenLeven. Projectmanager drijvende zonneparken bij GroenLeven, legt uit: “De resultaten van een ander drijvend zonne-energiesysteem op een waterpartij met een andere diepte of ecologisch klimaat zouden heel anders uit kunnen pakken. Het is daarom goed om uitgezocht te hebben dat de manier waarop GroenLeven het specifiek aanpakt geen negatieve effecten lijkt te hebben op de ecologie.”
Begin van meerjarig onderzoek
Het onderzoek tot zover – en de resultaten ervan – geven al een goed inzicht in de (verwachte) effecten onder bepaalde omstandigheden. Projectmanager GroenLeven: “Er is daarnaast langer onderzoek nodig om het totaalplaatje te kunnen schetsen; eventuele langetermijneffecten worden pas na een aantal jaren zichtbaar. Daarom blijven we ook de komende jaren de ecologische omstandigheden in de plassen monitoren om een nog beter beeld te vormen, zodat we kunnen bijsturen als dat nodig blijkt te zijn op basis van het onderzoek. Ook zal er meerjarige waterkwaliteit monitoring gedaan worden op meerdere drijvende zonneparken van GroenLeven.”