Tijd om te 'overtoepen'
Waar staan we nu eigenlijk met onze klimaatdoelen? Wordt het tijd om op het spreekwoordelijke gas te trappen in de energietransitie? Of moeten we niet ‘overtoepen’? Één ding staat vast: we hebben als Nederland nog een inhaalslag te maken. Sterker nog, de ambities in het Klimaatakkoord van Parijs worden alleen maar hoger, en terecht. Want de maatschappij van de toekomst vraagt meer stroom dan waar we nu op berekend zijn. En die wil je toch niet uit fossiele brandstoffen halen in 2030, omdat we op de rem getrapt hebben in 2021? Een flexibel Klimaatakkoord – met nóg hogere doelen – is noodzakelijk voor onze duurzame toekomst.
Op 5 oktober 2016 werd geschiedenis geschreven in Parijs. 55 landen, die gezamenlijk meer dan 55% van de broeikasgassen van de wereld uitstoten, ratificeerden het Klimaatakkoord van Parijs. Eind oktober 2019 hadden maar liefst 197 landen het Klimaatakkoord ondertekend. De wereld na 2020 zou er met de komst van dit akkoord steeds duurzamer uit gaan zien. Elk land heeft inmiddels ook een eigen pakket met maatregelen opgesteld om de CO2-uitstoot te verlagen. Zo ook Nederland: In 2019 kwam Nederland met haar eigen maatregelen in de Klimaatwet. Daaruit werd het Nederlandse Klimaatakkoord geboren.
‘Overtoepen’ met het Nederlandse Klimaatakkoord
In het Nederlandse Klimaatakkoord staan ruim 600 afspraken, waarmee Nederland haar uitstoot van broeikasgassen wilde terugbrengen met 49% ten opzichte van 1990. Dit voordat de klok 2030 slaat. Dat doel is inmiddels in Europees verband opgehoogd naar 55%. Verder moet 70% van alle elektriciteit in 2030 uit groene energiebronnen komen. In 2050 is de circulaire economie en industrie compleet. Dan worden producten en grondstoffen alleen nog maar hergebruikt en moet de CO2-uitstoot 95% lager zijn.
Dat alles voor een schonere, betere wereld voor de volgende generatie. Maar gaan de gemaakte nationale plannen daarvoor wel ver genoeg? Volgens de rechtbank in Duitsland niet. Die heeft de Duitse regering opgelegd de Duitse Klimaatwet uit 2019 aan te scherpen. De aanleiding: een aanklacht van klimaatactivisten. De klimaatplannen voor de periode na 2030 zouden onvoldoende zijn uitgewerkt. In plaats van dat jonge mensen geholpen worden, worden ze hier juist de dupe van. Daarom moet Duitsland preciezer gaan uitleggen hoe het de klimaatdoelstellingen gaat halen én uitwerken hoe het verder gaat na 2030. Ook in België was een klimaatrechtszaak. 62.000 Belgen klaagden de federale staat en de drie gewesten aan omdat ze te weinig doen voor het klimaat.
Klimaatzaak in Nederland: Urgenda
Ook in Nederland is protest tegen gebrekkig klimaatbeleid. De klimaatzaak van Urgenda moet Nederlandse burgers beschermen tegen klimaatverandering. Rechters oordeelden dat de uitstoot van broeikasgassen per 2020 ten minste 25 procent onder het niveau van 1990 moest liggen. Ook met coronacrisis en een scherpe daling in uitstoot haalde Nederland het doel niet: aanvullend klimaatbeleid ontbrak. Daarom riep Marjan Minnesma, directeur van Urgenda, op de doelen en maatregelen voor 2030 aan te scherpen en dit vast te leggen in de klimaatwet. Hoe gaan we anders het checkpoint in 2030 en het einddoel van 2050 halen?
Een overtuigend klimaatbeleid helpt hierbij, maar we moeten ook kijken naar de maatschappij. Waar beweegt die zich naartoe, en hoe past ons Klimaatakkoord zich daarop aan? Een goed voorbeeld is onze groeiende industrie. Of het toenemende aantal datacentra in Nederland. Of het groeiende aantal elektrische auto’s op de weg. En staan we niet aan de vooravond van elektrische luchtvaart?
Energiebehoefte in de maatschappij van de toekomst
Hebben we in de toekomst wel genoeg aan die 35 terawattuur duurzame energie die we kunnen opwekken? Nee, want uit recent onderzoek van stuurgroep Extra Opgave blijkt dat er 45 terawattuur extra hernieuwbare elektriciteit nodig gaat zijn. Dit is alleen al voor de industrie en productie van waterstof. Door de tijd heen zal de behoefte aan groene energie alleen maar groeien. En dat moeten we kunnen bijbenen met onze hernieuwbare energiebronnen. Als we daar nu al zoveel mogelijk van realiseren, schepen we onze volgende generatie niet op met een onhaalbaar doel. Overtoepen dus.
Want dat doel in 2050, een emissieloos Nederland, móéten we halen. Punt. Natuurlijk van onszelf, maar ook van de EU en uiteindelijk de hele wereld. Het Klimaatakkoord moet daarvoor onze Bijbel zijn. Maar dan wel in de vorm van een snelbinder, zodat we onderweg naar 2050 nog ambities en doelen kunnen toevoegen. In zijn column vertelde Roland Pechtold, algemeen directeur bij GroenLeven, over hoe het Klimaatakkoord 2.0 eruit zou moeten zien. Hoe moeten we onze ambities ophogen? Hoe moet de overheid zich daarvoor opstellen? En hoe maken we van maatschappelijk draagvlak meer dan een financieel plaatje?
Tijd om te ‘overtoepen’!
Één ding is zeker: we moeten stoppen met het ‘kapotbagatelliseren’ van het klimaat en daarmee onze toekomst. We moeten nog flink de zeilen bijzetten om de klimaatdoelstellingen te halen. Samen moeten we realistisch naar de toekomst kijken en middelen voor verduurzaming beschikbaar stellen in alle organisatielagen van Nederland. Zo maken we onze klimaatdoelen haalbaarder én ambitieuzer. Tijd om samen te ‘overtoepen’.