Alle grote dingen beginnen klein
De wereld om ons heen verandert snel. Als maatschappij staan we voor enorme uitdagingen en zitten we midden in een periode van transities, zoals de transitie van fossiele brandstoffen naar hernieuwbare energie. Wanneer we het over deze transities hebben, gaat het vaak over het ‘harde’ aspect en de bijbehorende hardware. Wie aan de energietransitie denkt, ziet vooral zonnepanelen, windmolens, warmtepompen, waterstofstations en batterijen voor zich. Het zachte aspect van de transitie is evenzo, zo niet belangrijker: het bewustzijn en het gedrag van ons, de maatschappij.
1 Miljoen Mini Missies (1MMM) richt zich op dat zachte, sociale aspect van transities. Het maatschappelijke initiatief wil alle neuzen dezelfde kant op krijgen en mensen betrekken door ze te vragen: “Hoe kun jij jouw eigen plek op de planeet mooier, socialer en duurzamer maken?”. Op deze manier worden bewoners geïnspireerd en gemotiveerd om lokaal een bewonersinitiatief (mini-missie) te starten en zelf invloed uit te oefenen op de directe leefomgeving. GroenLeven is een trotse partner van 1MMM.
Mijn hele-kleine-stukje-aarde Gretha Oost, initiatiefnemer van 1MMM, wil actief burgerschap stimuleren door mensen te inspireren om zelf een klein initiatief te starten. Gretha: “Mensen denken vaak: ‘Ik kan in mijn eentje niet de hele wereld veranderen,’ en dat idee is ook overweldigend. Samen met mensen in je directe omgeving, buurt of dorp kun je wél jouw hele-kleine-stukje-aarde mooier, socialer en duurzamer maken. 1 Miljoen Mini Missies wil mensen bewust maken van hun eigen impact. Vele mini-missies in vele wijken, buurten en dorpen versnellen de transitie naar een mooi en duurzaam Nederland.”
Nieuwe maatschappelijke energie
Een sprinttraject als impuls voor nieuwe energie in een buurt, wijk of dorp, dat is 1Miljoen Mini Missies in een notendop. Gretha: “Deze plaatsgebonden mini-missies vormen samen een nieuw verhaal voor een duurzame toekomst. Denk bijvoorbeeld aan een bijenlint ter verbetering van de biodiversiteit of een verticale tuin voor meer groen in het dorp.”
Een 1MMM-traject begint met een pop-up sessie, bijvoorbeeld tijdens een dorpsfeest. Daar vraagt 1MMM aan bewoners om een idee te delen om het dorp mooier of duurzamer te maken. Gretha: “Een wens van een bewoner is vaak een oplossing voor een maatschappelijk probleem. Zo kan de wens voor een gezamenlijke zwemplek, zoals een dorpsstrand, bijdragen aan een oplossing voor watertekort in tijden van droogte. De behoefte aan een zwembadje in de tuin wordt minder. 1 Miljoen Mini Missies vraagt vervolgens: wat ga jíj hier aan doen? Dat is enorm confronterend, want mensen zijn gewend dat iemand anders, de overheid, het voor hen oplost. 1MMM maakt de omslag van denken naar doen, door bewoners te stimuleren om zelf de mouwen uit de handen te steken. Zo ontstaat er nieuwe maatschappelijke energie.”
Vervolgens organiseert 1MMM een zeepkistsessie waar bewoners uit het dorp of de wijk samen kiezen met welke mini-missies zij aan de slag gaan. Gretha: “En dan helpen we om een idee zo klein mogelijk te maken, zodat het snel te realiseren is in de vorm van een prototype of een tijdelijk evenement.”
Uiteindelijk gaan de mini-missies zelfstandig verder. Gretha: “Tijdens de 1MMM sessies bieden we mensen een platform, we bieden ze ruimte. Onder de veilige noemer van 1 Miljoen Mini Missies durven bewoners een mini-missie te starten. In Langezwaag is het idee ‘koken met groente uit de dorpstuin’, de mini-missie ‘dorpsmaaltijd’ geworden en is er al drie keer voor meer dan 30 personen gekookt.
De mini-missie ‘klimmen en klauteren in het bos voor de kinderen’ had overtuigend de meeste stemmen tijdens een zeepkistsessie en wordt nu zelfs meegenomen in een grotere missie; een vijfjarenplan om het dorpsbos weer mooi en aantrekkelijk te maken met ook een educatieve functie.”
Het derde element van 1 Miljoen Mini Missies is het realiseren van een kunstwerk. Bewoners kiezen op een democratische wijze een kunstenaar, die de essentie van de wensen, ideeën en mini-missies op het herkenbare 1MMM-kunstwerk zal vastleggen als symbool van de nieuwe energie. Gretha: “Het kunstwerk dient als tastbaar bewijs dat er in de wijk, buurt of dorp mini-missies zijn gestart.” Het is een herkenbaar object, en verbindt vele locaties waar bewoners met mini-missie zijn gestart in een netwerk van actieve bewoners.” Zoals het zonnepaneel of windmolen symbool staat voor de harde kant transitie, staat het 1 Miljoen Mini Missies-kunstwerk symbool voor de zachte transitie.
Participatie anno nu
1 Miljoen Mini Missies gelooft sterk in het activeren van bewoners om een golf van positieve verandering in beweging te zetten. Gretha: “De wens van de overheid is dat burgers participeren, maar participatie in klassieke vorm is eigenlijk nog best top-down. De overheid heeft een idee en zegt ‘doe mee’, ‘geef je idee.’ Je schrijft je idee op, en wat dan? Wat er vervolgens mee gedaan wordt, weet niemand. Dat werkt ontmoedigend. 1MMM stimuleert mensen om zelf dat idee in actie om te zetten en niet in het luchtledige te laten. Het draait om empowerment: het versterken van de vaardigheden en capaciteiten van individuen en gemeenschappen, zodat ze effectiever kunnen deelnemen aan besluitvorming en actie. In een gemeenschap zitten, net als in een bedrijf, individuen die hun eigen kwaliteiten hebben. Door deze mensen ruimte te geven zullen ze doen waar ze goed in zijn. Zo ontstaat er eigenaarschap en dat is de kracht die de transities vooruit zal helpen.”
1MMM wakkert het collectief bewustzijn weer aan. Gretha: “Het neoliberalisme heeft het individu op de eerste plaats gezet. 1MMM moedigt bewoners aan om een andere rol in te nemen: van passieve klant van BV Nederland weer naar actieve bewoner. Hiervoor hebben we een kanteling in ons denken en doen nodig, zowel bij de overheid, bedrijven en bewoners. Daarom ben ik ook zo blij dat GroenLeven naast de eigen opgave, de wereld voorzien van schone energie, ook het belang van het menselijke aspect van de vele transities ziet en partner van 1MMM is. Stel je eens voor wat er gebeurt wanneer 17 miljoen mensen allemaal hun eigen-hele-kleine-stukje-aarde mooier, socialer en duurzamer maken!”
Groendoen-magazine nu beschikbaar!
Omdat het delen van kennis van groot belang is voor het versnellen van de energietransitie, wordt het Groendoen-magazine landelijk verspreid onder relaties, partners, NGO’s en beleidsmakers op zowel landelijk, regionaal als lokaal niveau. Ook is deze vanaf nu gratis verkrijgbaar via onze kennisbank. Wij wensen u veel leesplezier!