Ga naar homepage

© 2024 groenleven.nl

Uitleg bij een waterstof installatie

Is waterstof de redder in nood voor een bomvol stroomnet?

Geplaatst op 13 juli 2022

Nergens in de energietransitie lopen ambitie en realiteit zo ver uit elkaar als met groene waterstof. Over acht jaar moet er minimaal 4000 megawatt aan groene waterstofcapaciteit staan in Nederland. Nu is dat nog amper 2 megawatt. Bert van Dijk van Het Financieele Dagblad ging op bezoek bij de eerste fabriek voor groene waterstof in Nederland, in het Friese Oosterwolde.

De zon schijnt, maar raakt af en toe uit het zicht door een voorbijschuivende wolk. Als die weer wegdrijft, voeden de zonnestralen de 132.000 zonnepanelen die hier op een 50 hectare groot weiland in Oosterwolde staan opgesteld. “Ideaal weer om te testen”, zegt Maarten de Groot, marketingmanager bij GroenLeven. De zonneparkontwikkelaar onderzoekt samen met netbeheerder Alliander hoe waterstof en rol kan spelen in het toekomstige energiesysteem. Dat doen ze in het project Sinnewetterstof — Fries voor zonnewaterstof.

“Overtollige” stroom

Via een dikke ondergrondse kabel kan een deel van de stroom van het zonnepark worden afgetapt om daarmee in de naastgelegen fabriek waterstof te maken. Dat gebeurt in elektrolysers, waar de groene zonnestroom wordt gebruikt om water te splitsen in waterstof en zuurstof. De waterstof gaat na een zuiveringsproces onder hoge druk in dunne leidingen naar een vulstation, waar het vluchtige gas in grote cilindervormige tanks wordt geladen en met vrachtwagens naar eindgebruikers getransporteerd.

Alliander en GroenLeven willen met deze fabriek van 1,4 megawatt onderzoeken op welke manier waterstof het bomvolle elektriciteitsnet kan ontlasten door op momenten van veel zon, “overtollige” stroom om te zetten in waterstof.

“Dit project is geboren uit de problematiek van netcongestie”, legt Ben Tubben, projectmanager namens Alliander uit. Netcongestie is het verstoppen van het elektriciteitsnet doordat er op bepaalde momenten meer stroom wordt aangeboden dan het netwerk aan kan. “Wij hebben als netwerkbedrijf een aansluitplicht, maar hebben te maken met een overvol stroomnet. In plaats van de opwek te verminderen of de infrastructuur uit te breiden, zetten we met een elektrolyser elektriciteit en water om naar waterstof en zuurstof. Op die manier hopen we piekbelasting in het net te voorkomen en produceren we duurzame moleculen voor bijvoorbeeld auto’s en vrachtwagens, industrie en verwarming in de gebouwde omgeving.”

Verdienmodellen

Sinnewetterstof is het eerste groenewaterstofproject dat in Nederland is gerealiseerd. De fabriek is in maart geopend, maar nog steeds wordt er geen waterstof gemaakt. Technici van het Deense Green Hydrogen Systems, dat de elektrolyse voor dit project leverde, zijn nog druk bezig om de laatste tests en werkzaamheden uit te voeren. In de herfst moet dan echt de eerste groene waterstof door de leidingen stromen.

“We willen hier vooral leren hoe we snel en gemakkelijk stroom van het zonnepark kunnen omzetten in waterstof en tegen welke regelgevende belemmeringen we oplopen”, zegt Tubben. Alliander is vooral gebaat bij het voorkomen van filevorming op het stroomnet. Vanuit die rol wil het bedrijf erover meedenken op welke plaatsen elektrolysers in het net moeten komen. “Er kunnen momenten zijn waarop het vanwege de prijsvorming voor de waterstof-exploitant niet aantrekkelijk is om overtollige zonnestroom om te zetten in waterstof, terwijl dat voor het netbeheer op dat moment wel gewenst is. Of andersom. Hoe gaan we daar straks mee om? Dat is een belangrijke vraag”, zegt Tubben.

Hoeveel afschrijven?

Want als de zon volop schijnt en er een overschot aan elektriciteit niet het net op kan, is dat op dit moment een verliespost. Als die stroom in de toekomst omgezet kan worden in waterstof, krijgt het ineens een waarde, ook al is nu nog onduidelijk hoe groot die waarde is. “Dit is allemaal nog zo nieuw”, zegt Tubben. “De afschrijving van de elektrolysers bijvoorbeeld. De fabrikant geeft een fabrieksgarantie voor een bepaalde periode, maar niemand weet uit de praktijk hoe lang ze meegaan. Dat moeten we allemaal de komende jaren gaan uitvinden.”

De waarde van de waterstof zou kunnen zitten in het ontlasten van het elektriciteitsnet of in de verkoop van de waterstof aan de industrie of bedrijven. “We verwachten met deze kleine fabriek jaarlijks voldoende groene waterstof te maken om 10 miljoen kilometer te rijden”, zegt Tubben.

Het Sinnewetterstof-project loopt nog vijf jaar. Het is mogelijk dat GroenLeven het daarna overneemt. “Ja, dat kan zeker. We hebben wel de ambitie uitgesproken om nu en in de toekomst ook naar waterstof te kijken in aanvulling op onze zonneparken”, zegt De Groot.

Meer nieuws