“Je ziet dat in korte tijd het investeringsklimaat in Europa achteruit is gegaan.”
Hans Grünfeld,
Managing Director - Royal VEMW
Hans Grünfeld
Bij grootafnemers van energie waait er veelal een andere – groenere – wind
Geplaatst op
02 januari 2024
Hans Grünfeld van VEMW (Vereniging voor Energie, Milieu en Water) kan zijn zorgen over de voortgang van verduurzaming van de Nederlandse industrie moeilijk verbergen. De afspraken tussen overheid en industrie over het realiseren van de transitie verlopen traag en met de val van het kabinet wordt het er niet beter op. De directeur van de belangenbehartiger van energieafnemers klopt ook op de deur als het gaat om het starten van waterstofprojecten in ons land. Bedrijven staan te trappelen. Het wachten is echter op een adequate overheidsregeling die zorgt dat de financiering voor dergelijke projecten loskomt. Grünfeld maakt zich verder sterk voor meer samenhang tussen de industrie investeringen en de energiemarkt. “Het debat gaat te zeer over eenzijdig de technologische ontwikkeling, terwijl je systematischer moet kijken hoe de energie- en industrietransitie elkaar kunnen versterken.”
Maatwerkafspraken
Voor de voortgang van de energietransitie van de industrie is nog veel nodig. Terwijl de ambities hoog zijn en er met 2030 een duidelijke deadline is gesteld voor het terugbrengen van CO2-uitstoot. Een belangrijk onderdeel voor het realiseren van de gestelde doelen is het maken van zogenoemde maatwerkafspraken tussen het kabinet en de grootste uitstoters van energie in ons land. De maatwerkafspraken zijn een in het Coalitieakkoord aangekondigde nieuwe aanpak om de verduurzaming van de grootste industriële uitstoters te versnellen, door vanuit het kabinet ondersteuning te bieden om tot 1.9 megaton extra CO2-reductie te komen. Commitment vanuit de bedrijven is er, met de bijbehorende plannen, zo stelt Hans Grünfeld. Alleen, de randvoorwaarden om die plannen te realiseren ontbreken:
“De beloofde capaciteit op het elektriciteitsnet ontbreekt en we kampen met langdurige en onzekere vergunningstrajecten. Bovendien is er onduidelijkheid over financiering, waardoor projecten stokken en investeerders mogelijk uitwijken naar andere landen.”
Uitstel wetgeving
De traagheid van de totstandkoming van de maatwerkafspraken wordt verergerd door de val van het kabinet en de demissionaire status die dat met zich meebrengt. Veel wetgevingstrajecten zullen waarschijnlijk controversieel worden verklaard en daarmee niet behandeld worden. Een belangrijk onderdeel van de financiering van de maatwerkafspraken moet komen uit het Klimaatfonds, dat nog behandeld moet worden in de Eerste Kamer. Ook het Nationaal Plan Energiesysteem 2050 is zo’n voorbeeld. Het gevaar bestaat dat deze belangrijke besluiten pas laat in 2024 genomen worden.
Waterstof
Een ander groot zorgpunt voor Grünfeld is hoe we in Nederland momenteel omgaan met waterstof als groene energiebron. Waterstof is essentieel om de transitie door te maken. Nederland is hier een ideaal land voor, door de aanwezigheid van havens, de geografische ligging en bedrijven die over de juiste kennis en kunde beschikken. De directeur van VEMW geeft aan dat veel waterstofprojecten in de pijplijn zitten, maar vrijwel nog geen van die projecten in uitvoering is door het ontbreken van adequate financiële ondersteuning. Grünfeld: “Het is erg frustrerend dat we in een land wonen met alle faciliteiten om van waterstof een succes te maken, maar dat het klaarblijkelijk niet lukt vanuit de Nederlandse overheid om een regeling te ontwerpen die voldoet aan de EU-vereisten om het gereserveerde geld naar die projecten te laten vloeien.”
Een bijkomend gevaar volgens Grünfeld is dat door die lange onzekerheid en trage Europese besluitvorming investeerders en bedrijven hun heil buiten Nederland zoeken. Met name als het gaat om nieuwe (technologische) investeringen die succesvol zijn voor de energietransitie, waardoor Nederland en de EU steeds meer zullen achterlopen. Grünfeld: “Je ziet dat in korte tijd het investeringsklimaat in Europa achteruit is gegaan. De lange aanloop die nodig is om tot regelingen te komen en de grillige energieprijzen op ons continent maken Europa minder aantrekkelijk om in te investeren. Daar komt bij dat de EU niet één markt kent, waardoor bedrijven bij meerdere loketten (Europees en nationaal) moeten aankloppen om iets voor elkaar te krijgen. In de VS maken ze het veel aantrekkelijker; een overzichtelijke investeringsregeling die voor het gehele land geldt, niet te complex is en de benodigde duidelijkheid biedt voor bedrijven om investeringen te doen.”
Industrie wil vergroenen
Aan de industrie zal het volgens Grünfeld niet liggen. Hij ziet dat er sinds het sluiten van het Klimaatakkoord Parijs in 2015 veel is veranderd. Binnen de directies van de bedrijven die grootafnemer zijn van energie, waait er veelal een andere – groenere – wind. De welwillendheid tot verduurzaming is groot, voor de korte en lange termijn. “De bereidheid voor de transitie is echt flink gegroeid. Het kan ook niet anders. Jonge mensen die bij die bedrijven een sollicitatiegesprek hebben, stellen als eerst de vraag wat er precies aan verduurzaming gebeurt. Als je hier als bedrijf geen antwoord op hebt, mis je de boot.” Grünfeld vindt het daarmee ook tijd dat de negatieve sfeer rondom de industrie als meestribbelaar van de energietransitie verdwijnt. Het debat gaat volgens hem niet meer om of, maar om hoe en benadrukt vooral de kracht van samenhang: “De energievoorziening verandert. Je ziet dat bedrijven daarop anticiperen. Een voorbeeld is een luchtscheidingsinstallatie van een bedrijf waar we laatst op werkbezoek waren, die flexibel kan worden bedreven. Met een constante levering van energie en tegelijk opslag, die het mogelijk maakt gedurende de dag weinig of veel te produceren. Dat soort oplossingen zijn mooi en kunnen ook helpen een antwoord te bieden op netcongestie. Dan is het wel van belang dat we die kracht meer opzoeken: installaties die worden gebouwd voor de toekomstige energiemarkt, maar tegelijk een oplossing kunnen bieden voor overheden en andere bedrijven in de vraagstukken waar we nu tegenaan lopen.”
Dit artikel is afgenomen in augustus 2023.
Groendoen-magazine nu beschikbaar
Omdat het delen van kennis van groot belang is voor het versnellen van de energietransitie, wordt het Groendoen-magazine landelijk verspreid onder relaties, partners, NGO’s en beleidsmakers op zowel landelijk, regionaal als lokaal niveau. Ook is deze vanaf nu gratis verkrijgbaar via onze kennisbank. Wij wensen u veel leesplezier!
