Integrale aanpak voor Nederlandse klimaatdoelen
GroenLeven roept op tot samenwerking voor een integrale aanpak van zonne-energie, windenergie en batterijopslag om de klimaatdoelen van Nederland te behalen.
De energieprijzen in China rijzen de pan uit, en een tekort aan zonnepanelen dreigt. Dat maakt maar weer duidelijk hoe afhankelijk Nederland is van China voor de productie van zonnepanelen. GroenLeven-CEO Roland Pechtold vindt daarom dat de productie en recycling van zonnepanelen naar Europa moet. “Als ze afnemers zoeken om de fabriek te kunnen bouwen, dan sta ik vooraan om te tekenen.”
Waarom is energie in China eigenlijk zo duur? De energiebesparende maatregelen van president Xi Jinping hebben de prijzen flink opgedreven. Het maken van zonnepanelen kost veel energie, en Chinese producenten van grondstoffen en onderdelen hebben een maximum energieverbruik opgelegd gekregen. Het resultaat: een acuut tekort aan panelen en hogere prijzen.
Te weinig panelen
Maar het probleem is breder dan dat, vindt Pechtold. “De hele wereld heeft panelen nodig en die komen allemaal uit China. Dat hebben we met z’n allen laten gebeuren omdat we zo nodig wilden offshoren naar China. En nu de fabrieken daar op 70 procent draaien, krijgen wij minder panelen terwijl we juist ontzettend hard aan de bak moeten om die energietransitie voor elkaar te krijgen. Ook wordt duurzame energie duurder, wat we nou net niet willen hebben.”
Zo dicteert Xi Jinping het tempo en de prijs van de energietransitie. “De echte vraag is of wij geopolitiek zo afhankelijk willen zijn van China. Tijdens de oliecrisis in 1973 draaiden de Arabieren de oliekraan dicht, met een grote economische crisis als gevolg. Als alle panelen uit één land komen, dan lopen we een vergelijkbaar risico. Ik ben directeur van een bedrijf dat die panelen legt, ik vind dat knap eng.”
Slechte productieomstandigheden en vervuilend vervoer
Schimmige productieomstandigheden in China vormen ook een probleem. Er bestaat een kans dat dwangarbeid van Oeigoeren wordt ingezet bij het winnen van de grondstoffen voor zonnepanelen. “Ik wil dat die kwestie hoog op de agenda blijft staan, want ik wil deze discussie blijven voeren. Daar is GroenLeven marktleider voor. We hebben ons gecommitteerd aan 17 sustainable development goals (SDG’s), niet alleen aan duurzame energie. Dus ook mensenrechten.”
Bovendien moeten zonnepanelen uit China over de hele wereld verscheept worden. “Daar zijn ook risico’s aan verbonden zoals we gezien hebben met het Taiwanese containerschip Ever Given dat wekenlang dwars in het Suez kanaal lag en daardoor de aanvoer van goederen naar Europa blokkeerde. Dat schip was onderweg van China naar Rotterdam. Bovendien kun je je afvragen hoe duurzaam het is om al die panelen over de wereld te slepen. Want zeescheepvaart is heel vervuilend.”
Fabricage terughalen uit China
Zonnepanelen dichterbij maken zou deze problemen oplossen. “We moeten de fabricage van zonnepanelen terughalen naar Europa”, zegt Pechtold. “De Europese commissie, Samsom en Timmermans moeten dit aanzwengelen.”
Makkelijker gezegd dan gedaan natuurlijk: je moet wel de juiste kennis en mensen in huis hebben. In het verleden waren pogingen om zonnepanelen in Europa te produceren waren geen succes. Maar er is hoop: recente studies tonen aan dat het wel degelijk mogelijk is.
Fabrieken neerzetten in Europa
Zo berekende het Duitse Fraunhofer Instituut in 2019 dat de productie van zonnepanelen zelfs zonder subsidie mogelijk is. Ook volgens een onderzoek van Capgemini van november 2020 zijn er goede mogelijkheden voor het terughalen van de productie van zonnepanelen naar Europa. Volgens het onderzoeksbureau kan de EU binnen tien jaar vijf of zes fabrieken klaar hebben, elk goed voor 19 gigawattpiek per jaar aan zonnepanelen van de nieuwste generatie. Fun fact: dat is vergelijkbaar met het hele vermogen aan zonnepanelen dat tussen 2019 en 2020 in heel Europa werd geïnstalleerd!
“We moeten zeer serieus kijken of we een zonnepanelenfabriek kunnen neerzetten in Europa”, zegt Pechtold. “Als ze afnemers zoeken om de fabriek te kunnen bouwen, dan sta ik vooraan met de pen zonder dopje in de hand om te tekenen.”
Recycling van zonnepanelen
Ook het recyclen van zonnepanelen is volgens Pechtold veelbelovend: alles dat aan energie en grondstoffen in zonnepanelen gaat, kan er ook weer uitgehaald worden. “Alles wat we doen als mensheid moeten we circulair doen, dus ook zonnepanelen. Er zit geen slijtage aan zo’n paneel. Het aluminium frame, het silicium, de glasplaat, het koper; het is allemaal terug te winnen.”
Dit is geen moeilijke opgave: fabrieken voor demontage zijn er al, zegt Pechtold. “Wij verzamelen en repareren daar ook al onze panelen, hoewel dat nog maar een klein gedeelte is. De grote meerderheid wordt nieuw gelegd.”
CO2-heffing aan de grens
Europa moet zowel achter de productie als de recycling gaan staan, vindt Pechtold. “Laten we heel serieus ons best doen om dat van de grond te krijgen. Het bedrijfsleven zorgt wel voor de vraag, als de EU actief ondersteunt met behulp van subsidie en misschien een CO2-heffing aan de grens op Chinese panelen. Dat moet echt vanuit Europa komen en we moeten opschieten. “We zijn degene die begonnen zijn met vervuilen, laten we dan ook de eersten zijn om het op te lossen.”