Ga naar homepage
Zoeken

© 2025 groenleven.nl

Schapen zoeken beschutting onder zonnepanelen
In gesprek met schaapsherderin Jacqueline Németh

Zonnepark Exloo, waar schapen weer zichzelf worden

Geplaatst op 13 juni 2022

Het was geen lange rit, maar toen het deurtje van de vrachtwagen openging was er zeker enthousiasme te bespeuren. Toen het afstapje aan de achterzijde eenmaal bevestigd was, duurde het niet lang voor de eerste van de kudde het veld op rende. Dat ging hun nieuwe thuis worden: Zonnepark Exloo. De Nederlandse en Franse heideschapen van schaapsherderin Jacqueline Németh lopen sinds april rond op hetzelfde land waar met ruim 136.000 zonnepanelen groene stroom wordt opgewekt voor maar liefst 21.000 huishoudens. “Op dit zonnepark kan het dier zichzelf zijn,” vertelt Jacqueline.

Het is een bijzonder gezicht. Zo’n 100 ooien (vrouwelijke schapen), en sinds kort ook zo’n 80 lammetjes, wandelen rustig langs en onder de zonnepanelen door, op zoek naar dat lekkere hapje groenvoer van de dag. Machinaal maaien is er daarom niet bij op Zonnepark Exloo en dat is wel zo duurzaam. Maar het is niet alleen voordelig voor het klimaat. Ook de schapen zelf komen weer helemaal tot zichzelf.

Herders met hun honden op een zonnepark

Hoe kwamen zij hier terecht? Jacqueline vertelt: “Ik was specifiek op zoek naar een zonnepark zoals deze om mijn schapen te houden. Om erachter te komen hoe ze hierop reageren, om te zien hoe ze zich ontwikkelen, wat het doet voor de ecologie en biodiversiteit. Maar ik had geen idee hoe ik daar nou aan moest komen.”

Toen Jacqueline op een ander project aan het werk was, liep ze een hardloper tegen het lijf. “Hij had een hond bij zich, en mijn hond reageerde flink op zijn aanwezigheid. Zo raakten we aan de praat. Hij bleek eerder met GroenLeven een drijvend zonnepark te hebben ontwikkeld en wist dat GroenLeven schapen zocht voor haar zonneparken. Het heeft eigenlijk zo moeten zijn, denk ik nu.”

Idyllisch plaatje

Zo kwam Jacqueline in contact met GroenLeven waar de match snel werd gemaakt. Even later liet Jacqueline haar 100 ooien vrij op hun nieuwe, futuristische thuis. “Het is zo’n idyllisch plaatje, maar deze omgeving is vooral ook erg goed voor de schapen zelf. Ik vind het belangrijk dat de dieren hun natuurlijke instinct kunnen volgen en zichzelf kunnen zijn, zonder te veel invloeden van buitenaf. Daar leent het zonnepark zich ontzettend goed voor. Ze hebben een grote ruimte, hebben beschutting tegen regen en zon en er is meer dan voldoende voedsel.”

Dankzij deze situatie krijgt Jacqueline de kans om bezig te zijn met haar kudde zoals ze dat altijd al voor ogen had. “Ik doe ook wel aan stadsbegrazing, waarin ik te maken heb een groot aantal schapen op een klein gebied. Of bij projecten waarbij ik meer bezig ben met materiaal dan met de dieren zelf, dan vaak juist kleinere groepjes. Op het zonnepark ben ik echt alleen bezig met de schapen, dat is juist het leuke van dit werk. Met de honden de kudde organiseren, schapen opvoeden (ja, ze hebben zeker een eigen wil), en wisselwerking kunnen zien tussen de dieren. Daar doe ik het voor.”

Grazende schapen onder zonnepanelen

Doen alsof je thuis bent

Veel heimwee leken de schapen niet te hebben naar hun voormalige omgeving. Binnen no-time was het zonnepark veranderd in een heuse schapenstad, waarin bepaalde delen van het zonnepark een aparte functie kregen. “In twee weken tijd waren ze (terug)veranderd in een wilde kudde. Ongeveer twee weken na aankomst brak de lammertijd aan. Eén bepaald stuk van het zonnepark was uitgekozen om als kraamkamer te fungeren. Door de schapen zelf natuurlijk, want alle lammetjes zijn zonder tussenkomst van mensen geboren.”

De ‘voorraadkast’ was overigens ook niet veilig meer. Jacqueline: “Nederlandse en Franse heideschapen zijn gebaad bij een gevarieerd menu van kruiden. Ze eten graag van alles. Bij dit zonnepark zijn op diverse locaties ook nog bloemzaden ingezaaid ter bevordering van flora en fauna, maar daar zal wel een hek omheen moeten wanneer deze opkomen. Dat gaan deze schapen namelijk echt wel heel lekker vinden. Ik kan ze dan wel ernstig toespreken, maar daar zullen ze zich niets van aantrekken.”

Het is overigens niet zo dat het park in korte tijd zal veranderen in een dorre vlakte. De schapen geven immers ook materiaal terug aan de natuur, wat zelfs bevorderend werkt voor andere diersoorten. “De uitwerpselen werken als mest, en bovendien komen er insecten en vogels op af. Daarmee wordt het een aantrekkelijke plaats voor flora en fauna om zich te vestigen. Ik ben er laatst eens een poosje voor gaan zitten om te zien wat er nou allemaal rondsnuffelt hier, en bovendien hangt er een wildcamera. De score: veel kraaien, drie vossen en ook een das. En er zal zoveel zijn dat we nog niet hebben gezien.”

Zonnepark natuurlijker

Er gaan veel geluiden over dat een zonnepark gebouwd op land per definitie schadelijk zou zijn voor de natuurlijke omgeving. Maar Jacqueline ziet totaal het tegenovergestelde gebeuren. “Een stuk land waar een weg langs loopt, waardoor mensen er makkelijk bij kunnen komen; zo positief is dat niet voor de flora en fauna. Je ziet dat zonnepanelen niet alleen stroom opwekken, maar ook een belangrijke functie vervullen voor de dieren die we hier in Nederland hebben. Wild of niet, allen vinden ze een veilige schuilplaats bij de zonnepanelen. Je merkt echt dat het ze veel meer rust oplevert dan de open vlakte, en dat maakt het eigenlijk juist een natuurlijkere omgeving.”

Op de panelen zitten ze dan ook niet, hoewel je dat wel eens ziet gebeuren bij andere zonneparken. Maar mocht dat wel gebeuren, dan blijft de veiligheid gewoon bewaard. “Het blijft een experiment, en bovendien blijven het natuurlijk dieren. Maar ik heb nog niet gezien dat ze de behoefte überhaupt hebben gehad om op de panelen te springen. Het is al zo’n ruim terrein!“

Schapen op zonneparken is een beeld wat we vaker zullen gaan zien, als het aan Jacqueline ligt. “Er moet wat gebeuren om verandering van het klimaat tegen te houden en zonne-energie is een sterk middel. Iedereen wil groene energie hebben, dus het moet er hoe dan ook komen. Ja, op daken, maar ook op andere locaties. Maar wat moet dan de bedoeling zijn van zo’n zonnepark? Als het aan mij ligt, en zoals Zonnepark Exloo bewijst: het moet meer doen dan groene energie opwekken. Het kan biodiversiteit ondersteunen door een veilige haven te bieden aan zowel wilde als gehouden dieren. Belangrijk, want zij dragen ook bij aan een beter klimaat. Als je het op die manier gaat bekijken, is zo’n zonnepark simpelweg prachtig.”

Meer nieuws