“We prediken in het ziekenhuis over gezond leven, en we kunnen enkel gezond en oud worden met duurzaamheid.”
Folkert Brouwers,
Directeur Bedrijf & Gebouwen bij Nij Smellinghe
Folkert Brouwers
“Duurzaamheid zit in ons DNA”
Geplaatst op
08 augustus 2023
In Drachten staat een bijzonder ziekenhuis. Nij Smellinghe timmert al jarenlang aan de weg om in 2030 ‘energiepositief’ te kunnen zijn. Zo installeerde het ziekenhuis rond 2019 samen met GroenLeven een zonne-energiesysteem op het dak én als carport. Het inzetten van deze duurzame energiebron is een van de vele duurzame maatregelen van het ziekenhuis. Folkert Brouwers, directeur Bedrijf & Gebouwen bij Nij Smellinghe, vindt het een gevalletje practice what you preach: “We prediken in het ziekenhuis een gezond leven, en we kunnen enkel gezond en oud worden met duurzaamheid.”
Al ruim tien jaar loopt Folkert, in diverse hoedanigheden door de jaren heen, mee met Nij Smellinghe. “Het is een middelgroot ziekenhuis,” vertelt Folkert. “We kunnen hier 175.000 mensen van zorg voorzien. Dat doen we met zo’n 1.600 mensen in dienst, waarvan 135 medisch specialisten.” Hij wil met het ziekenhuis vóór 2030 ‘energiepositief’ worden. “Onze bedrijfsvoering mag het milieu niet belasten, dat gaat tegen onze visie in. We willen dat mensen gezond worden en blijven. Een veranderend klimaat of een verslechterd milieu helpt daar natuurlijk totaal niet bij. We willen het goede voorbeeld geven. En we denken dat het echt mogelijk moet zijn om dat op een duurzame manier te doen.”
Zonne-energie
Zo’n zes jaar geleden startte Nij Smellinghe met de vernieuwde duurzame strategie voor 2030, met hierin stevige ambities. En stevige ambities leidden tot stevige acties. Folkert: “We wilden graag zonnepanelen om ons ziekenhuis te kunnen voorzien van groene stroom. Dat namen we erg serieus: we wilden niet een klein setje ‘excuuspaneeltjes’, maar een robuuste, omvangrijke installatie.”
Folkert raakte in gesprek met GroenLeven en samen maakten ze plannen voor een toonaangevend systeem: 3.500 zonnepanelen op de daken van het ziekenhuis én 5.500 zonnepanelen als zonnecarport boven het parkeerterrein. Folkert: “In de praktijk valt het echt niet mee om zoveel zonnepanelen te installeren, dus ik wilde dat er mensen aan tafel schoven die echt wisten wat ze deden. De techneuten van GroenLeven en Nij Smellinghe hebben in die periode hun nek uitgestoken om dit project tot een succes te maken. Mooi om te zien, want er ontstond zo een mooie chemie met elkaar. Ik ben daar echt supertrots op.”
“Met dit duurzame project hebben we het helemaal anders gedaan. Voor iedere organisatie die wil verduurzamen zijn de stappen anders, maar je bereikt niets zonder creativiteit. Met de marktkracht en de ambitie van GroenLeven kregen we ook creativiteit. Die hebben we omgezet in onder andere de zonnecarport, met een dubbelfunctie die je in die tijd nog niet vaak zag. Als het sneeuwt, weten oudere mensen vaak de parkeervakken niet te vinden, maar met een overdekt terrein, dat ook nog eens energie opwekt, is dat geen probleem meer. Ook het voordeel van een overdekte parkeerplaats wanneer het smoorheet is, wordt direct merkbaar: je kunt je auto relatief koel parkeren.”
De 9.000 zonnepanelen zijn niet de enige duurzame maatregel. Nij Smellinghe werkt hard aan duurzame zorg, in de breedste zin. De verwachting is zelfs dat het ziekenhuis vóór 2030 al van het gas af kan. Folkert: “Onze gevels bevatten zonwerende ramen en zijn dusdanig goed geïsoleerd dat de kamers 70 procent zuiniger zijn geworden. We besparen daarnaast elke dag 20.000 liter water door kranen te ‘knijpen’, ook bij warm water, wat dus ook veel gas bespaart. Daarnaast zijn we versneld bezig om meer, veel meer warmte-koudeopslagcapaciteit (WKO-capaciteit) te creëren uit onze bestaande bron, waardoor we veel meer gebruik gaan maken van warmte en koeling uit de grond. Ons doel hiermee is het gasverbruik significant te verlagen en zo ook kosten te besparen.”
Medewerkers denken mee
Het ziekenhuis is ook de trotse thuisbasis van het duurzaamste operatiecomplex in Nederland. Met de opgewekte zonne-energie is het een nul-op-de-metercomplex, en daarnaast is het compleet geïsoleerd en circulair. Folkert: “We werken zo circulair mogelijk, maar kijken ook naar de duurzame inzetbaarheid van onze medewerkers.” Momenteel werkt Folkert met Nij Smellinghe aan de komst van een duurzaam schoolgebouw, voor huisvesting van studenten van het regionale ROC. Het schoolgebouw wordt op de meest duurzame manier gebouwd. “Het wordt helemaal van hout en krijgt uitgebreide faciliteiten. Zo’n houten gebouw is niet enkel gericht op duurzaamheid, maar ook straalt het een warme, prettige (werk)sfeer uit. Dat is iets dat werknemers belangrijk vinden aan hun werkgever: het duurzame karakter met alle voordelen van dien.”
De beleving van zowel patiënten en bezoekers als medewerkers staat hoog in het vaandel bij het ziekenhuis. Alle keuzes die gemaakt worden bij Nij Smellinghe, worden gemaakt ten dienste van een beter leven voor iedereen. Folkert: “Kijk bijvoorbeeld naar de grote ramen in het volledige operatiecomplex. In het verleden werkten mensen er in een groot wit blok, zonder beleving van dag of nacht. Nu wordt de kwaliteit van leven van onze medewerkers ook een stukje beter.”
Folkert geeft aan dat duurzaamheid echt iets van iedereen samen is. “We hebben hier geen afdeling Duurzaamheid, de intrinsieke motivatie zit hier in ieders DNA. Iedereen is ermee bezig, iedereen draagt bij. Kijk bijvoorbeeld naar de medische staf. Die was zich bewust van wat het zonne-energiesysteem het ziekenhuis zou gaan brengen, en heeft bijgedragen aan de financiering ervan.”
Liever nog eerder
Hoewel het ziekenhuis al een hoop stappen heeft gezet richting een duurzaam 2030, heeft het nog veel ambities voor de jaren die nog komen. Folkert: “Gelukkig is het nog maar 2022 en hebben we nog even, maar aan de andere kant houden we de vaart er ook graag in. Het hoeft niet in 2030 klaar te zijn, het mag ook in 2027 al. We willen in de komende jaren het gasgebruik aanzienlijk gaan verlagen, de warmte-koudeopslag uitbreiden en ons ziekenhuis verder verbouwen en beter isoleren. We zijn daarnaast ook weer in gesprek met GroenLeven voor een tweede fase zonnepanelen op onze daken, ongeacht het feit dat we dan wel met netcongestie te maken krijgen.”
“Want dat levert ook kansen,” stelt Folkert. “We zijn in contact met de lokale netbeheerder om te onderzoeken of wij als grote organisatie een rol kunnen spelen als ‘energiehub’ in de netcongestieproblematiek. We zijn immers een ziekenhuis dat 24/7 open is, iedere dag van het jaar. Zo kunnen we op meerdere niveaus steeds meer stappen zetten.” Nij Smellinghe heeft de duurzame smaak dus flink te pakken. Folkert: “Ik ben ontzettend trots op ons duurzame karakter, op onze reeds ontwikkelde projecten. Maar er is nog werk zat.”
Dit artikel werd eind 2022 gepubliceerd in het Groendoen Magazine.
Groendoen-magazine nu beschikbaar!
Omdat het delen van kennis van groot belang is voor het versnellen van de energietransitie, wordt het Groendoen-magazine landelijk verspreid onder relaties, partners, NGO’s en beleidsmakers op zowel landelijk, regionaal als lokaal niveau. Ook is deze vanaf nu gratis verkrijgbaar via onze kennisbank. Wij wensen u veel leesplezier!
